کشور فرانسه در سال 2008 با جذب 79 میلیون توریست که بیشتر از جمعیت خود آن کشور است در رتبه اول جذب توریست جهان قرار گرفت و درآمد ارزی 56 میلیارد دلار از این طریق کسب کرد. در ایالات متحده نیز صنعت توریسم یک صنعت 104 میلیارد دلاری است و با 8 و نیم میلیون رتبه اول اشتغال را در آن کشور داراست. تعداد گردشگران خارجی ترکیه نیز ار 12 میلیون نفر در سال 2002 به طور خیره کننده ای به 27 میلیون نفر در سال 2010 افزایش پیدا کرد که موجب کسب درآمد 20 میلیارد دلاری شد.
تعریف گردشگری ورزشی چیست؟
بهترین پاسخ به این سوال که گردشگری ورزشی چیست این است که گردشگری ورزشی که حاصل تلفیق دو صنعت گردشگری و ورزش است، منبعی سرشار از سود و درآمد است. گردشگری ورزشی تجارتی چند میلیون دلاری است که دارای سریعترین رشد یعنی نزدیک به 4 و نیم تریلیون دلار در سطح جهان است .
اتحادیه گردشگری ورزشی کانادا سوال تعریف گردشگردی ورزشی چیست را اینگونه پاسخ میدهد که گردشگری ورزشی فعالیتی است که در آن افراد به منظور شرکت یا تماشای یک رویداد ورزشی و یا حضور در جذابیت های ورزشی یا جلسات تجاری-ورزشی به یک منطقه خاص جذب می شوند. باید اذعان داشت که مسابقات ورزشی، مهمترین نقش را در جذب گردشگر ورزشی دارند و آثار اقتصادی مهمی نیز برای کشور و منطقه میزبان به همراه دارند. بازی های المپیک و جام جهانی فوتبال نمونه بارز این رویدادهاست که تعداد زیادی گردشگر را جذب می کند. مثلا در جریان برگزاری مسابقات المپیک پکن 2008، حدود 500 هزار توریست خارجی و 2 و نیم میلیون توریست از خود چین وارد پکن شدند.
لی محقق توریسم با مطالعه آثار اقتصادی توریسم بین المللی در طول برگزاری المپیک پکن، چنین بیان می کند که چین در طول سي سال گذشته يك رشد بالاي اقتصادي را تجربه كرده و تحت فرايند انقلاب اقتصادي قرار داشته است كه المپيك پكن در صدر اين فرايند انقلاب اقتصادي از طريق افزايش هزينه كرد توريست ها و سرمايه گذاري در حوزه المپیک و زیرساخت های آن به شمار می رود. بر اساس داده های مرکز تحقیقات توریسم استرالیا، توریسم ورزشی تقریبا 7 درصد کل مسافرت های دنیا را شامل می شود و رشد سریعی در دهه اخیر داشته است.
گردشگری ورزشی چیست و چه تاثیری بر اقتصاد دارد؟
نقش موثری در افزایش تجارت و نیز توسعه اقتصادی از طریق عواملی همچون سیستم های حمل و نقل، تهیه کنندگان تجهیزات و لوازم، رستوران ها، خرده فروشی ها، مخابرات، بانکداری، افزایش میزان اشتغال و …دارد.
مقالات توریسم ورزشی و مقالات گردشگری ورزشی نشان میدهند که در آمد یونان در نتیجه مسابقات المپیک آتن 2002 از گردشگری 12 میلیارد دلار بود. لی و تیلور (2005) با بررسی مسابقات جام جهانی فوتبال 2002 کره جنوبی، اعلام کردند که 58 درصد از مجموع ورود گردشگران در طول برگزاری مسابقات به طور مستقیم یا غیرمستقیم از طریق این رویداد جذب شده بودند. آثار اقتصادی مسابقات جام جهانی فوتبال کره شامل 1.35 میلیارد دلار بازده تولید، 307 میلیون دلار درآمد و 713 میلیون دلار ارزش افزوده بود. نتایج نشان داد هر توریست خارجی 2243 دلار تقریبا دو برابر هر گردشگر داخلی در طول این رویداد هزینه کرده است. از میان گروه های هزینه ای خدمات فرهنگی-تفریحی بیشترین سهم را به خود اختصاص می داد که معادل 890 دلار به ازای هر نفر بود. برای جام جهانی فوتبال در آفریقا ده میلیون توریست برای گذراندن تعطیلات مسافرت کردند و حدود 20 میلیارد دلار درآمد برای این کشور به ارمغان آورد.
نمونه مهم دیگر، رویداد مسابقات اتومبیل رانی فرمول یک است. این مسابقات از نظر جذب هوادار یک موفقیت کم نظیر محسوب می شود و اخیرا جزو 3 رویداد پرتماشاگر دنیا قرار گرفته است. 2 و نیم میلیارد بیننده برای 17 مرحله مسابقات رقم شگفت انگیزی است. اگرچه این مسابقات هزینه این مسابقات بالا است ولی در آمد آن نیز بسیار قابل توجه است.
یکی از رویدادهای جالب در منطقه ی خاورمیانه مسابقات گلف ایر بحرین است که جهش بسیار خوبی در گردشگری این کشور داشته است. به عنوان مثال در سال 2007 این مسابقات 346 میلیون یورو درآمد نصیب کشور بحرین کرد. صنعت توریست در سال 2007 10 درصد اشتغال کشور بحرین بوده که رقم قابل توجهی است. به طور متوسط هر تماشاگر که بیشترین آنها از اروپا بوده اند-روزانه 856 یورو در کشور بحرین هزینه کرده اند. این رویداد ورزشی برای شرکت هواپیمایی گلف ایر نیز جهش درآمدی به دنبال داشت. این شرکت اعلام کرد که در طول برگزاری مسابقات 32000 صندلی برای مسافران اروپایی، آسیایی و کشورهای گروه همکاری خلیج فارس فروخته است.
هرچند مسابقات المپيك، جام جهاني فوتبال، مسابقات قاره اي و فرمول يك، در صدر رويدادهاي جهان هستند، با اين حال، مقالات توریسم ورزشی و مقالات گردشگری ورزشی نشانگر آن است که هر رويدادي چه كوچك و چه بزرگ آثار اقتصادي خود را بر منطقه و كشور وارد مي كند، مثلاً برگزاري مسابقات جهاني قايقراني سرعت نيز كه در سال 2009 و به مدت تنها چهار روز در كانادا برگزار شد، با جذب 2400 شرکت کننده و گردشگر، بالغ بر پانزده میلیون دلار به تولید ناخالص ملی آن کشور کمک کرد و با پشتیبانی از 143 فرصت شغلی به میزان 5 میلیون دلار در حقوق افراد شاغل تاثیر مثبت گذاشت.
تاریخچه گردشگری ورزشی در ایران
نقطه طلایی تاریخچه گردشگری ورزشی در ایران به سال های قبل از انقلاب برمیگردد.افتتاحیه بازیهای آسیایی 1974 تهران یکی از مدرن ترین مراسمات ورزشی در دنیا بود و برخی اعتقاد داشتند افتتاحیه این مسابقات از المپیک مونیخ هم بهتر بوده است.در سال های اخیر به دلیل کمبود جاذبه های گردشگری ایران کشورمان نتوانسته میزبانی مسابقات مهم جهانی که تماشاگران و توریست های گردشگری زیادی را جذب می کند،کسب نموده و مسابقات آن را برگزار نماید.
با توجه به تأثير شگف انگيز رويدادهاي ورزشي در جذب گردشگر و به تبع آن فوايد اقتصادي اشاره شده، متأسفانه بايد اذعان داشت كه ايران، تاكنون در اين زمينه نتوانسته است از فرصت ها به خوبي استفاده كند. ايران با دارا بودن جذابيتهاي تاريخي و طبيعي در رده ده كشور برتر توريستي جهان قرار دارد، اما از نظر رده بندي جهاني توريسم، از نظر جذب توریست در رده های پایین قرار دارد . متوسط درآمد سالانه 860 میلیون دلار از بازار 550 میلیارد دلاری برای کشوری با این همه ظرفیت رقم بسیار ناچیزی است. ایران از نظر جذب توریست ورزشی جزو 30 کشور برتر هم قرار ندارد . این در حالی است که ایران به دلیل تنوع آب و هوایی می تواند امکان برگزاری مسابقات و اردوهای بسیاری از تیم های آسیایی و اروپایی را داشته باشد.
امید است با تغییر سیاست های کلان نظام جمهوری اسلامی در روابط بین الملل و با توجه به فصلنامه گردشگری ورزشی بتوان بخش عظیمی از اقتصاد کشور را با جذب توریست فعال کرد و به راستی می توان کشور را فقط با درآمدهای حاصل از گردشگری و صنعت توریسم اداره کرد.امید است با بهبود شرایط جاذبه های گردشگری ورزشی ایران و تدوین فصلنامه گردشگری ورزشی ایران کشورمان نیز از درآمد بالای برگزاری این مسابقات بهره مند شود.
